Ülkemizde yer alan yüksek vergi dilimleri neticesinde sürücüler araç alımında 0 araç almaktansa ikinci el araç almaya daha sıcak bakıyorlar. Peki ikinci el araç alırken yapılan ekspertiz raporlarına ne derece güveniliyor? Ekspertizler bu tarz güven kırıcı unsurların önüne geçmek için ne gibi önlemler alıyor? Dyno yani teknik anlamı ile dinamometre testi nedir? Ne işe yarar? Gerekli midir? Gibi tüm soruların cevapları yazımızda yer almaktadır.
Yazıda neler var?
Dyno ( Dinamometre ) Nedir? Testini yapmanın gereği var mı?
Dyno yani dinamometre testi, ilgili ekspertiz kurumlarının araçların motor gücünü ve aynı zaman da aracın aktarma oranlarına gönderilen gücün seviyesini test etmede kullanılan bir ölçüm tipidir. Dyno testi, motorlu araçlar ile sadece bu iş için geliştirilmiş bir yazılımın bulunduğu bilgisayar ile bağlantı kurularak mekanik gücün bilgisayar ortamında sonuçlarının görüldüğü test biçimidir. Ekspertizler bu raporları araçlarının güncel durumunu merak eden veya araç almak için ekspertize müracaat eden sürücüler için hazırladıkları ekspertiz raporlarına eklemektedirler.
Ekspertiz kurumları bu sayede motorlu araç almak isteyen müşterilerine ilgili araçta yer alan ivme ( tork ), beygir ve motor ömrü diye adlandırılan bir takım raporları sunabilmektedirler. Son derece önem arz eden bu raporların tamamen şeffaf ve doğru olarak yapıldığından emin olmak isteyen sürücüler güçleri yeterse bu raporu birbirinden tamamen farklı iki bağımsız ekspertize yaptırıp ortalama bir rapor elde edebilirler. Eğer öyle bir güce sahip değilseniz mutlaka bilindik ve sektörde tecrübesi ile isim yapmış ekspertizlere başvurmanızı tavsiye ediyoruz. Son zamanlarda ülkemizde maalesef bir çok durumdan istifade edip insanlara yalan yanlış bilgiler veren kurumlar da türemiştir. Geniş çaplı bir denetim söz konusu olmadığı için bu konular da hassasiyet gösterilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
Çoğu ziyaretçimizin bizlere yönelttiği sorulardan birisi ise bu testi yapmaya gerçekten gerek var mı? yönünde olmaktadır. Şunu belirtmek isteriz ki bir aracın satılması için var olan tüm özellikleri ( mekanik ve donanımsal olarak ) karşı tarafa şeffaf bir biçimde söylenmeli nitekim gösterilmelidir. Bu durum hem sizin vicdanen rahat olmanızı hem de aracı satın alacak karşı tarafında güven unsurunu minimuma indirgemesini sağlayacaktır. Bu raporlar özellikle de geniş çapta yapılan ekspertiz raporları araçların içerisinde yer alan tüm bakım, tork, beygir, mekanik sağlık durumu vb. bilgilerin yer almasını sağlıyor. Dolayısı ile belgeli bir şekilde karşı tarafa satış yaparsanız ileride oluşacak durumlarda minimum sorumluluk almış olacaksınız.
Dyno testi nasıl yapılır?
Araçlar ekspertiz kurumlarının dyno testi yapmak için tasarladıkları özel bir bölgeye alınır ve aracın dört tekerinin de bir silindir hacme sahip bölgenin içine alınması sağlanır. Yani aracınızın tüm motor, ömür, son hız, tork ve beygir gibi bilgileri aslında tekerleklerden anlayabilecek bir teknoloji vardır orada. Dolayısı ile aracınız silindir bölgelere yerleştirildikten sonra kontak çevrilir ve test resmen başlar.
Yapılan bu test neticesinde aracınızın son hızını, ömrünün ne kadar azaldığını, tork bilgilerini, beygir bilgilerini ve aynı zaman da güçü aktarma organlarına ne derece aktardığını bilgisayarda yer alan program vasıtası ile rahatça öğrenebilirsiniz.
Dyno testi ile aracımın hangi bilgilerini öğrenebilirim?
Ekspertiz kurumlarının yaptığı Dyno testi ile birlikte aracınızın mekanik anlamda bir çok bilgisini öğrenebilirsiniz. Bunları kısaca listeleyecek olursak ;
- Motor ömrü
- Beygir ve tork bilgileri
- Güç aktarma organlarının durumunu ve işlem sırasında ne kadar gücün kaybedildiği
- motor yorgunluğu
- rölanti durumunda gerçek devir sayısını
- yüksek hızlarda gerçekleşen devir sayısını
- son hızını
- aracın arkadan mı yoksa önden mi itişli olduğunu
- aracın 4×4 olup olmadığını
Ve bunların yanı sıra görevli arkadaşların kontrolleri ile birlikte fren durumunu, kaporta ve dış tarafta oluşan değişen, boya işlemlerini, elektronik aksamların durumlarını kısaca genişletilmiş rapor yaparak aracınızın a dan z ye her şeyini öğrenebilirsiniz. Bu yüzden şiddetle araç alım satımında ekspertiz raporu uygulanması tavsiye edilir.
Gerçekten motor ömrü diye bir şey var mı?
Aslında bu soru, sorulması gereken en doğru sorudur. Zira böyle bir soru teknik anlamda yanlıştır. Motorların kalan ömürleri ya da motorun bu kadar kullanıldığı gibi terimler son derece yanlıştır ve hiçbir teknik geçerliliği yoktur. Bilindiği üzere motorlu araçlar mekanik aksamlardan meydana gelmektedir. Dolayısı ile bir mekanik aksamın ömrünün net bir biçimde hesaplanabilmesi mümkün değildir.
Bu olayın en ama en büyük sebebi kullanımdan dolayıdır. Şöyle örnek vermek gerekirse bir aracı belki de 5 farklı kişi kullanacak. Veya 1 kişi kullanacaksa bile illaki o 1 kişi bazen aracını eşine dostuna ödünç verecektir yani demek istediğimiz ister aracı 1 kişi kullansın isterse 10 kişi hiçbir zaman bu aracın kullanılma şekli aynı birebir doğrultuda olmayacaktır. Bunu ortalama yakıt hesaplama modüllerine benzetebilirsiniz. Mesela düz yolda ilerlerken bir aracın 4-5 lt benzin yaktığını görürsünüz fakat dik eğimli bir yokuş çıkarken bu araç 20-30 lt benzine kadar çıkabilmektedir. Tam da bu nedenden ötürü bir aracın kalan motor ömrü hesaplaması mantıklı değildir. Doğru bilgi vermez.
Fakat rakamlar ve istatistiksel olarak konuşmak gerekirse mekanik parçaların kalitesine göre değişmekle beraber ortalama bir motorlu araç 300.000 – 400.000 km arasına kadar rahat dayanabilmektedir. Fakat belirtilen kilometrelere kadar nasıl kullanıldığı, hırpalandığı vb. durumları bilinemeyeceği için bu kilometrelerden sonra aracın sürekli ama sürekli hasar çıkartması kaçınılmaz bir durumdur. Dolayısı ile bir çok ziyaretçimize belirttiğimiz gibi aslında yüksek km araç almanın tek dezavantajı geçmişte nasıl kullanıldığını bilmiyor oluşumuz.
Velev ki çok güvendiğiniz bir insandan araç alıyorsunuz ve gerçekten aracına değer verdiğini biliyorsunuz hatta aracını sürekli yetkili servislerde bakıma sokan birisi olduğunu dahi biliyorsunuz. O zaman o araç 200.000 km de dahi olsa alınır asla güven sorunu yaşamayın. Bir aracın ömrünü belirleyen en yegane şey motoru değil o aracı kullanan sürücüdür.